Stanisław Franciszek Sosabowski (spreek uit als: STAA-nieswav SOsa-bofskie; IPA: [staˈɲiswav sɔsaˈbɔfskʲi]^?) (Stanisławów (tegenwoordig Ivano-Frankivsk, Oekraïne), 8 mei 1892 – Hillingdon, 25 september 1967) was generaal-majoor van de Poolse strijdkrachten.

Hij was oprichter en bevelhebber van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade die in september 1944 deelnam aan de Slag om Arnhem waarbij Driel door de brigade werd bevrijd. Sosabowski werd lang als zondebok voor het mislukken van de Slag om Arnhem gezien, maar werd uiteindelijk volledig gerehabiliteerd. Hij ontving in 2006 postuum de Bronzen Leeuw.

Market Garden: de Slag om Arnhem

Op 1 augustus 1944 begon de Opstand van Warschau. De parachutisten van Sosabowski waren ervan overtuigd dat zij spoedig in Polen gedropt zouden worden om hun landgenoten in Warschau bij te staan.

De Sovjet-Unie weigerde echter geallieerde vliegtuigen op Russische vliegvelden te laten landen na het droppen van militaire hulpgoederen boven Warschau. Poolse en Amerikaanse vliegers vlogen vanuit Italië naar Warschau en terug. Daarbij werden grote verliezen geleden. Het Britse opperbevel achtte het overvliegen van de Sosabowski-brigade naar Warschau te riskant. Sosabowski en zijn soldaten bleven in Engeland. De Poolse parachutisten gingen vergeefs in hongerstaking.

De brigade zou uiteindelijk in september 1944 worden ingezet bij een Britse luchtlandingsoperatie, Operation Comet. Deze werd afgelast en omgebouwd tot operatie Market Garden.

Op 17 september 1944 begon Market Garden. Een deel van de Poolse para’s landde op 19 september met zware wapens in Horsa–zweefvliegtuigen bij Wolfheze, de overigen zouden de volgende dag springen.

De Poolse brigade landde, na uitstel vanwege slecht weer in Engeland, echter pas op 21 september 1944 bij Driel, ten zuidwesten van de Rijnbrug (nu John Frostbrug) bij Arnhem. Zij hadden als geïmproviseerde opdracht om de resten van de gehavende Britse 1e Luchtlandings Divisie, die inmiddels omsingeld was bij Oosterbeek, te ontzetten. Het hoofddoel, de brug vanuit het zuiden te heroveren, had het Britse opperbevel al laten varen, ondanks de bereidheid van Sosabowski om dit karwei alsnog te klaren en zijn brigade boven op de brug te laten landen.^[bron?]

Door kapitale beoordelingsfouten van het opperbevel van het Britse 30e Legerkorps dat opdracht had via Nijmegen naar Arnhem op te rukken, mislukte de operatie en daarmee kwam een eind aan de Slag om Arnhem en aan Operation Market Garden. Hoewel veldmaarschalk Sir Bernard Montgomery de operatie voor 90% geslaagd achtte, eindigde Market Garden in een groot verlies voor de geallieerden. De hoofdoorzaken daarvan waren:

• gebrek aan verkenning,
• negeren van meldingen van het Nederlandse verzet dat twee hergroeperende Duitse SS-tankdivisies [IX en X] rond Arnhem lagen,
• een bijna totaal gebrek aan goede communicatiemiddelen waardoor de hele operatie rond Arnhem slecht werd gecoördineerd,
• een ronduit slechte leiding van de Britse militaire top.

Wegens zijn niet altijd diplomatiek optreden en zijn niet-Britse nationaliteit werd Sosabowski voor de Engelsen de ideale zondebok. Britse generaals van het Britse 30e Legerkorps poogden al in de Conferentie van Valburg van 24 september hun falen op de Poolse parachutisten af te wentelen. Ook daarna bleven de Britten actief proberen om het falen van Market Garden – onterecht – toe te schrijven aan het “niet willen vechten” van de Polen. In december 1944 werd Stanisław Sosabowski op aangeven van generaal Frederick Browning door de Poolse president Raczkiewicz van zijn commando ontheven.