Hawker Siddeley Harrier

De Harrier is een gevechtsvliegtuig met volledige VSTOL-eigenschappen. Dat wil zeggen dat het zowel horizontaal als verticaal kan landen en opstijgen. Tegenover dit voordeel staat het nadeel dat het vliegtuig een relatief lage topsnelheid heeft (het kan de geluidsbarrière niet doorbreken).

RAF

Het vliegtuig werd ontwikkeld bij Hawker Siddeley in het Verenigd Koninkrijk. Het bedrijf begon in 1957 met het ontwerp en in 1960 vloog het eerste prototype, bekend als de Hawker P.1127.^[1] Er volgde nog een ontwikkelingsproces dat zo’n 10 jaar zou duren. In 1966 werd een order geplaatst en vanaf het begin van de jaren 70 stroomden de eerste exemplaren binnen bij de Royal Air Force (RAF) als Gr. Mk. 3 (GR3). Deze toestellen bleven tot 1994 bij de RAF vliegen.

De verbeterde AV-8B Harrier II werd aan de vloot toegevoegd omstreeks 1985. De RAF en de Royal Navy maakten van het toestel gebruik tot december 2010. Een jaar later werden alle 72 exemplaren verkocht aan het Amerikaanse leger voor US$ 180 miljoen.

Amerikaanse versie

Het Amerikaanse Korps Mariniers had belangstelling vanwege de bijzondere eigenschappen van het toestel en liet het als AV-8A in licentie bouwen bij McDonnell Douglas. Dit type wijkt op enkele punten (onder andere de motor) af van de originele Britse versie.

Samen met British Aerospace (BAe), waarin Hawker Siddeley inmiddels was opgegaan, ontwikkelde McDonnell Douglas vervolgens een verbeterde versie. Deze staat bekend als AV-8B, respectievelijk Gr. Mk. 7 (GR7). Dit is een groter en zwaarder type met beter bereik en grotere wapencapaciteit. De eerste vlucht met dit type werd uitgevoerd in 1978.

In 2014 viel het besluit om de AV-8A in 2025 uit dienst te stellen.

SeaHarrier

Tussentijds (eind jaren 70) ontwikkelde British Aerospace voor de Royal Navy nog de SeaHarrier (FRS1, later FA2). Deze was gebaseerd op de GR3, maar had een sterkere motor. Ook is hij uitgerust met een bolvormige cockpit (als bij de F-16) voor beter zicht. De SeaHarrier had een lucht-luchtradar en was primair bedoeld voor luchtverdedigingstaken, terwijl de AV-8, GR3 en GR7 bedoeld zijn voor het geven van close air support (luchtsteun aan grondtroepen).

De SeaHarrier kreeg zijn vuurdoop tijdens de Falklandoorlog (1982). In die oorlog hadden de Argentijnse luchtmacht en marine een numeriek voordeel (van ongeveer 6 tegen 1 jachtvliegtuigen). Hoewel de oude Argentijnse McDonnell Douglas A-4 Skyhawk-vliegtuigen nauwelijks gewicht in de schaal legden waren de Dassault Mirage III en Dassault Super-Étendard wel degelijk technisch goede vliegtuigen en zeer capabele tegenstanders voor de SeaHarriers die echter 21 vliegtuigen van de Argentijnse luchtmacht wisten neer te halen.

Van de SeaHarrier zijn geen nieuwe varianten ontwikkeld. Inmiddels zijn ze bij de Royal Navy buiten dienst gesteld. De vliegdekschepen zijn nu uitgerust met de Harrier GR7 van de RAF in afwachting van de Joint Strike Fighter.

Varianten van de Harrier zijn ook in gebruik bij de marines van Spanje (AV-8B), Italië (AV-8B), India (SeaHarrier) en Thailand (AV-8S). Diverse landen die momenteel met de Harrier vliegen nemen deel in het JSF-project.

De wapens waarmee de Harrier kan worden uitgerust verschillen naargelang de versie en omvatten een kanon en meerdere typen raketten en bommen.

Versies

Er zijn vier versies van gemaakt:

• Hawker Siddeley Harrier ook wel AV-8A Harrier
• British Aerospace Sea Harrier
• Boeing/BAE Systems AV-8B Harrier II en
• BAE Systems/Boeing Harrier II.

Tussen 1969 en 2003 zijn er 824 Harrier toestellen afgeleverd.