pantserinfanterievoertuig

De M113 is een pantserinfanterievoertuig dat ontworpen werd door de Amerikaanse FMC Corporation. Met meer dan 80.000 voertuigen in vele tientallen varianten is het een van de meest gebruikte pantservoertuigen. Van de Universal Carrier of Brenguncarrier uit de Tweede Wereldoorlog werden er nog meer gebouwd, namelijk 113.000, maar dat voertuig was minder veelzijdig.^[2]

De M113 is met enige voorbereiding amfibisch. De boeggolfkeerplaat moet rechtop worden gezet (om te voorkomen dat er water over het voertuig slaat), lenspompen moeten worden aangezet (om binnengestroomd water weg te pompen) en er moeten wat openingen afgedekt worden. In het water zorgen de rupsbanden voor de aandrijving. De snelheid in het water is ongeveer 5,8 km/u.^[2]

Het voertuig kan hellingen tot 60% (31°) oprijden, en een maximale zijdelingse hellinghoek van 30% (16,7°). Hij kan een obstakel van 0,6 m hoog (‘opstap’) en een geul van 1,7 m breed (‘overstap’) oversteken. De M113 is door de lucht te vervoeren in grote transportvliegtuigen zoals de C-5 Galaxy of de C17 Globemaster, en onder zware helikopters zoals de CH-53 Stallion, CH-47 Chinook of de CH-54 Tarhe “vliegende kraan”.^[2]

Elefantenschuh oder Badewanne

In de VS wordt de M113 ‘‘track’‘ (‘‘rups(band)‘‘) of ‘‘one-one-three’‘ (‘‘een-een-drie‘‘) genoemd. In Australië wordt hij ‘‘bucket’‘ (‘‘emmer’‘) of ‘‘bush-taxi’‘ (‘‘jungle-taxi’‘) genoemd en in Duitsland ‘‘Badewanne’‘ (‘‘badkuip’‘) of ‘‘Elefantenschuh’‘ (‘‘olifantenschoen’‘).^[2] In Nederland wordt hij ‘‘M113’‘ genoemd.

Nederlandse varianten M113 GWT NL

• M106A1 PRMR – Pantser Rups mortier was bewapend met een zwaar Browning M2 .50 machinegeweer en een 4,2 inch (107 mm) mortier M30 die vanuit het voertuig afgevuurd kan worden. Het vrachtluik was daartoe aangepast. De mortier kon ook buiten het voertuig worden opgesteld en worden afgevuurd. De grondplaat werd buiten het voertuig aan de linker zijwand meegevoerd. Het voertuig kon 88 mortiergranaten meevoeren. 56 Exemplaren ingedeeld bij verkenningseenheden.^{[11]:p197[14]} De M106A1 PRMR had evenals de ‘standaard’ M113A1 naast de boeggolfkeerplaats twee installaties met elk drie rookgranaatlanceerbussen.
• M113A1, Bewapening: een zwaar Browning M2 .50 machinegeweer naast de boeggolfkeerplaats twee installaties met elk drie rookgranaatlanceerbussen. Naast het zware .50 machinegeweer kon een zoeklicht gemonteerd worden, die ook van een infraroodfilter kon worden voorzien. 277 Exemplaren.^[14] Nederlandse varianten van de ‘standaard’ M113A1:
  • M113A1 PRI – Pantser Rups Infanterie. Basisversie voornamelijk gebruikt door de tirailleurgroepen van verkenningseenheden.
  • M113A1 PRGN – Pantser Rups GeNie. M113A1 uitgerust met geniemateriaal. In gebruik bij pantsergenie eenheden.
  • M113A1 PRRDR – Pantser Rups RaDaR. Standaard M113A1 uitgerust worden met een ZB-298 gevechtsveldbewakingsradar die op de linker zijkant van het voertuig geplaatst wordt. De bemanning bestond uit een chauffeur, commandant en twee radarbedienaars die tevens optraden als boordschutter. De radar kon ook met een driepoot buiten het voertuig worden opgesteld, waarbij de randapparatuur desgewenst binnen bleef. Ieder verkenningseskadron beschikte over één PRRDR.^[18][19]
  • M113A1 KMar – Voertuig in gebruik bij de Koninklijke Marechaussee (KMar). Vanaf 1971 verving de M113 bij de KMar de GMC Otter. Het KMar voertuig was een standaard M113A1. De voertuigen van de KMar waren donkerblauw en de boeggolfkeerplaat was verwijderd. De KMar gebruikte kunststof windschermen voor de chauffeur. De voertuigen voerden geen bewapening (hoewel het Browning M2 .50 affuit, evenals de rookgranaatlanceerinrichting nog wel aanwezig was). Op de affuit kon een zoeklicht worden gemonteerd. Een aantal was uitgerust met een hydraulische installatie voor het gebruiken van een dozerblad. Het voeruig kon voorzien worden van een zwaailicht.. Vanaf 1994 is de M113 bij de KMar vervangen door 24 YPR 765 KMar’s.^[20]
• M113A1 PRGWT (M113 GWT NL) – Pantser Rups GeWonden Transport. 56 Exemplaren ingedeeld bij o.a. pantsergenie– en verkenningseenheden^[14] In het voertuig is plaats voor enkele liggende en/of zittende gewonden. Het voertuig is niet bewapend. Het wordt ingezet voor het vervoer van gewonden vanaf het slagveld naar de eerste hulp-verbandposten nabij het front.^[21]
• M113 C&V – Commando & Verkenning.^[10] Deze voertuigen waren oorspronkelijk voorzien van een M26 torenaffuit met een Browning M2 .50 machinegeweer die van onder pantser bediend kon worden en een FN MAG bij het luik van de radiotelegrafist. De KL kocht 266 voertuigen in 1966.^[14] In 1971 werd besloten om van 234 C&V’s de M26 torenaffuit met Browning M2 .50 te vervangen door een kanon. Pas in 1973 werd een keus gemaakt voor een Oerlikon-Bührle GBD-ADA geschutstoren met een 25 mm KBA-B kanon.^[11]:p261, In 1974 werden de voertuigen gemodificeerd en werd besloten om niet slechts 234 maar alle 266 C&V’s te modificeren.^[11]:p314 De nieuwe toren was ook voorzien van nachtzichtapparatuur (helderheidsversterker) en een co-axiaal FN MAG 7,62 mm machinegeweer.^[10][22] Na deze modificatie waren de voertuigen niet meer amfibisch. In de jaren ‘90 werden afgedankte Nederlandse voertuigen verkocht aan Bahrein^[23] en Chili (respectievelijk 35 en 8 voertuigen). Eind jaren ‘60 is een klein aantal M113 C&V’s ingedeeld geweest bij de Koninklijke Marechaussee (KMar) pantserwagenpelotons van 11, 41 en 51 Eskadron KMar die ingedeeld waren bij de divisies van het 1e Legerkorps. Deze eskadrons bewaakten het divisiehoofdkwartier, regelden en controleerden verkeer in het divisievak en waren verantwoordelijk voor bewaking en afvoer van krijgsgevangenen.^[18] Deze C&V’s waren identiek aan van de KL versie. Ze waren te herkennen aan de witte spatschermen voor en achter, en de tekst ‘Koninklijke Marechaussee’ op de boeggolfkeerplaat, aan beide zijkanten en achterop na. De KMar gebruikte kunststof windschermen voor de chauffeur.^[24]